نقش جشنواره‌ها در معرفی هنرمندان به جامعه چیست و چگونه به این هدف نیل می‌کنند؟
جشنواره ها مهم ترین مکانی هستند که مخاطبین می‌توانند با آخرین اتفاقاتی که در آن حوزه شکل گرفته آشنا شوند. جشنواره به نوعی گردهمایی تولیدکنندگان آثار و مخاطبین به منظور گفتگو و تعامل آن ها است و این تعامل سازنده قطعا می‌تواند به گسترش آن هنر و همینطور به شناخت بیشتر فیلمساز از مخاطب بیانجامد به گونه ای که در آینده بتواند آثاری خلق کند که همه‌ی جنبه‌های مد نظر آن هنر و مخاطب آن را انتقال دهد. مخصوصا در حوزه انیمیشن، جشنواره ها می‌توانند این رسانه را به مردم نزدیک تر کنند و درون مایه ها و معناهای وسیعی که از طریق این رسانه می‌شود انعکاس داد را بیشتر مطرح کنند.
چرا انیمیشن‌سازان باید در جشنواره‌ها شرکت کنند و اهمیت این جشنواره‌ها برای هنرمندان و آینده‌ی کاری آنها چیست؟
فیلمسازان انیمیشن با شرکت در جشنواره ها می‌توانند با آثار دیگر کسانی که در آن حوزه کار می‌کنند ارتباط برقرار کرده و با آخرین دستاورد ها و تکنیک های آن حوزه آشنا شوند، در ارتباط با آن ها گفتگو کنند و یکدیگر را به چالش بکشند. همچنین موفقیت و دیده شدن انیمیشن سازان در جشنواره‌ها می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روند فعالیت‌های آتی آن ها بگذارد. جدای از این ها حضور در چنین رویداد هایی برای هنرمندان می‌تواند بسیار انگیزه بخش باشد.
با توجه به همه‌گیری کرونا نقش جشنواره‌ها چه تغییری کرده است و آنها در این دوران چه اهمیتی برای دنیای هنر دارند؟
متاسفانه کرونا مسیر پیش روی جشنواره ها را دچار یک سری چالش و حفره کرده، چرا که آن تعاملی که باید بین فیلمساز و مخاطب به شکل حضوری و رو در رو در جشنواره‌ها اتفاق بیفتد از بین رفته و ارتباط سخت تر شده است، که این موضوع به نظر من قطعا لطمه زده است و به سادگی نمی‌توان از آن گذشت. به هر حال در شرایط کنونی با توجه به اینکه تعطیلی جشنواره ها و اتفاقات فرهنگی بزرگترین لطمه ای است که می‌شود به یک جامعه وارد شود، برگزاری جشنواره ها به صورت مجازی نیز حتی اگر 50 تا 60 درصد تعامل در آن شکل بگیرد، می‌تواند مثبت و کمک کننده باشد. امیدواریم در آینده هر چه زودتر شرایطی فراهم شود تا بتوانیم بار دیگر در جشنواره ها دور هم جمع شویم، تعامل و گفتگو داشته باشیم و لذت دیدن آثار هنری را دوباره و باهم به عنوان تن واحد تجربه کنیم.
جشنواره‌ها برای ایجاد یک رقابت سالم بین هنرمندان چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند و چه امتیازی برای هنرمندان در نظر بگیرند؟
رقابت سالم در جشنواره ها یعنی اینکه آثار در شرایط مساوی دیده شوند، تبلیغاتی که صورت می‌گیرد برای همه آثار برابر باشد، اگر قرار است با فیلمسازی مصاحبه شود با همه مصاحبه صورت بگیرد و در جلسات نقد و بررسی در مورد همه آثار صحبت شود. به عنوان مثال در تجربه ای که خود من از جشنواره کلرمون فران فرانسه که مهم ترین جشنواره فیلم کوتاه دنیاست داشتم را بیان می‌کنم، در آنجا چه شما یک فیلم 5 دقیقه ای داشتید چه یک فیلم 20 دقیقه ای، چه شناخته شده بودید چه نبودید تفاوتی نمی‌کرد تمام اتفاقات برای همه فیلم ها به یک شکل صورت می‌گرفت. تعداد دفعات پخش فیلم، سالن پخش فیلم ها، معرفی فیلمساز قبل از نمایش فیلم، جلسات نقد و بررسی، تهیه آگهی و رپرتاژ برای فیلم ها و … همه چیز برابر و یکسان بود و هیچ اتفاقی نبود که برای یک فیلمساز مهم و شناخته شده اتفاق بیافتد و برای کسی که مثلا اولین فیلم خود را ساخته است رخ ندهد. به نظر من ما باید از این تجربه ها استفاده کنیم و با سیاست گذاری صحیح، شکل برگزاری جشنواره ها را به شکلی ترمیم و اصلاح کنیم که بتوانیم در آینده جشنواره های خود را حتی به عنوان یک الگو معرفی کنیم.
همچنین عدالت در داوری و نگاه منصفانه به آثار نیز یک اصل مهم برای وجود یک رقابت سالم است.
چه جشنواره‌ای را می‌توان جشنواره‌ی موفق نامید و چه ویژگی‌هایی جشنواره‌ها را از رسیدن به این جایگاه بازمی‌دارد؟
نمایش آثار با کیفیت، ارتباط درست موضوع آثار با موضوع جشنواره (در صورتی که جشنواره موضوعی باشد)، دسته بندی درست آثار و دسترسی آسان مخاطبین به آثار حداقل ویژگی‌های یک جشنواره است که می‌تواند چهارچوب و شکل اولیه خود را درست معرفی کند. جشنواره ای موفق است که بتواند جریان ساز باشد یعنی استعدادی در آن کشف شود، تکنیک جدیدی در آن به نمایش در آید و نگاه تجربه گرا و رو به جلو در آثار به نمایش درآمده وجود داشته باشد، که البته این ها بسیار کمال گرایانه است و باید هر جشنواره را نسبت به درجه کیفی خودش بررسی کرد.
به نظر شما اهمیت مبانی هنرهای تجسمی برای نوآموزان انیمیشن چیست و نادیده‌گرفته شدن آنها سبب چه مشکلاتی می‌شود؟
انیمیشن زیر مجموعه سینما است که از طریق هنرهای تجسمی یعنی طراحی، نقاشی و تصویرسازی به منصه ظهور می‌رسد. اگر سینما هنر هفتم است که شامل همه هنرهای قبلی خود به علاوه عناصر بیانی سینما می‌شود، همه‌ی هنرهای دیگر به اضافه سینما به کمک هنرهای تجسمی هنر هشتم یعنی انیمیشن را تشکیل می‌دهند. جهان بصری فیلم انیمیشن از هنرهای تجسمی کمک می‌گیرد و اگر این جهان بصری جذاب نباشد و نتواند به فضای سینماتیک فیلم کمک بکند قطعا نتیجه آن اثری مخاطب پسند نخواهد شد زیرا اولین چیزی که مخاطب می‌بیند همان جنبه بصری کار است و بعد از آن است که جنبه دراماتیک کار دیده می‌شود. اگر یک اثر انیمیشن از لحاظ سینمایی ضعیف باشد اما جنبه های بصری کار قوی باشد آن انیمیشن باز قابل دیدن خواهد بود ولی اگه جنبه بصری فیلم انیمیشن جذاب نباشد تقریبا می‌توان گفت آن اثر کمتر قابل دیدن است، مگر البته باز در موارد خاص.
پیشنهادات شما برای هنرمندان حوزه انیمیشن دیجیتال برای خلق آثاری بهتر، چیست و به نظر شما اشتباهات پرتکرار آنها چیست؟
ما آثار انیمیشن ایران را می‌توانیم به سه سطح حرفه ای، متوسط و ضعیف تقسیم کنیم. در سطح حرفه ای ما فیلمسازان بسیار خوبی در انیمیشن کوتاه تجربی داریم که آثار آن ها با آثار سطح اول دنیا قابل رقابت است اما با وجود اینکه تکنیک در این سطح بسیار خوب است، درونمایه های تازه، موضوعات زندگی روزمره و جنبه های خلاقانه و تجربه گرایانه، و نیز کمال گرایی، یعنی تلاش برای تولید اثری که همه چیز آن درست و بدیع باشد به طوریکه همه دنیا به تحسین آن وادار شوند در فیلمسازان ما کمتر دیده می‌شود.
آثاری که در سطح متوسط و ضعیف قرار دارند نیز باید شناخت خود را از زبان این هنر افزایش دهند، جنبه های مختلف سینما را بشناسند، با داستان و رمان و ادبیات آشنا باشند، جامعه شناسی بخوانند و در جنبه های تکنیکی و فرمی نیز توانایی‌های خود را در طراحی، نقاشی، نرم افزارها و متحرک سازی تقویت کنند.
گفتم انیمیشن همه سینما به اضافه هنرهای تجسمی، ادبیات، جامعه شناسی، فلسفه، روانشناسی و در کل شناخت شناسی است و برای موفقیت در آن باید وسیع بود و هر چقدر عمیق تر شویم نتیجه آن آثاری ماندگارتر خواهد شد.
مسئله‌ی امضای شخصی در آثار هنرمندان انیمیشن دیجیتال تا چه اندازه در آینده‌ی شغلی آنها اهمیت دارد و برای هر چه شخصی‌تر شدن آثارشان چه پیشنهاداتی دارید؟
امضای شخصی در آثار انیمیشن یعنی سبک و سبک خود یکی از عناصر درام است. هنرمند برای داشتن امضا باید از ابتدا به فکر داشتن سبک شخصی و جهان خاص خودش باشد اما باید بداند که این اتفاق نیاز به زمان دارد و در مدت کوتاهی به آن نخواهد رسید پس امضای شخصی به راحتی به دست نمی‌آید زیرا فیلمساز باید فیلم های زیادی بسازد تا ویژگی های سبکی منحصر به او بسته به جهان بینی که دارد در آثارش دیده شود.
صحبت پایانی …
برای همه کسانی که در این حوزه فعالیت و تلاش می‌کنند چه در ایران چه در دیگر نقاط جهان آرزوی موفقیت دارم. امروزه کل دنیا یک خانواده است و منفعت هر اتفاق مثبتی که در هر حوزه هنری در هر کجای دنیا بیافتد به همه مردم دنیا خواهد رسید. امیدوارم فیلمسازان ما نیز بتوانند اتفاقات خوبی را رقم بزنند و همه دنیا در رابطه با آن صحبت کنند.